Chế độ chăm sóc bệnh nhân tiểu đường type 2

Tiểu đường type 2 là căn bệnh nội tiết ngày càng phổ biến và trở thành mối đe dọa hàng đầu với người trung niên và cao tuổi tại Việt Nam. Việc phòng ngừa, điều trị tiểu đường type 2 được đóng góp một phần rất lớn từ chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt bên cạnh can thiệp y khoa.

• Đặt vấn đề

Dù theo phân loại mới nhất đã chia tiểu đường làm 5 nhóm khác nhau, nhưng cách phân loại cũ gồm type 1, type 2 và tiểu đường thai kỳ vẫn được biết tới nhiều nhất. Trong đó, tiểu đường type 2 là bệnh lý thiếu insulin tương đối, bản chất xuất phát từ tình trạng kháng insulin có liên hệ mật thiết tới thói quen sinh hoạt và ăn uống.

Khoa học đã chứng minh rằng, thay đổi chế độ dinh dưỡng và nếp sống đóng vai trò chính trong điều trị và ngăn chặn các biến chứng của tiểu đường type 2. Vậy chế độ chăm sóc cho các bệnh nhân này như thế nào là đúng?

• Dinh dưỡng cho người tiểu đường type 2

Nguyên tắc chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân tiểu đường type 2 như sau:

• Giảm lượng bột đường nạp vào

Chất bột đường (carbohydrate) có từ các nguồn: bữa chính hàng ngày (cơm, mì, bún, phở, rau củ tinh bột như khoai tây, bí,…) và bữa bổ sung (bánh kẹo, đồ ăn vặt, hoa quả,…).

Chú trọng giảm lượng tinh bột dung nạp vào cơ thể.

Bột đường tồn tại trong thực phẩm tự nhiên dưới nhiều dạng khác nhau nhưng khi đi vào cơ thể, phần lớn đều có thể chuyển hóa thành glucose dưới tác động của enzym và các thành phần khác từ hệ tiêu hóa. Do vậy, kiểm soát lượng bột đường nạp vào là vô cùng quan trọng trong nhiệm vụ ổn định đường huyết của người tiểu đường type 2.

Một bữa ăn, bạn nên nạp vào khoảng 40g cho tới 60g bột đường. Bên cạnh đó cần chú trọng tới cả chỉ số Glycemic của từng loại thực phẩm. Chỉ số Glycemic này đánh giá tốc độ làm tăng đường huyết nhanh hay chậm của loại thực phẩm tương ứng sau khi ăn chúng. Các loại thực phẩm có chỉ số Glycemic cao (từ 70 trở lên) bao gồm: cơm, nho khô, bí rợ, khoai tây chiên, bỏng ngô,…

Tuy nhiên người bệnh cũng cần lưu ý chỉ nên giảm lượng bột đường nạp vào chứ tuyệt đối không được bỏ hẳn thành phần này. Nên ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì gộp làm bữa lớn sẽ là lựa chọn tốt nhất cho đường huyết cũng như đáp ứng insulin của cơ thể bạn.

• Hạn chế ăn đồ dầu mỡ, chiên rán đặc biệt mỡ no, mỡ chuyển hóa

Các acid tự do có nhiều trong loại mỡ này là một trong những nguyên nhân làm giảm độ nhạy cảm với insulin của các tế bào mô ngoại vi. Khiến cho dù tuyến tụy vẫn tiết đủ lượng insulin nhưng các mô kém phản hồi dẫn tới glucose không được sử dụng, tích trữ lại thành nồng độ cao trong mạch máu. Điều này kích thích tụy tiếp tục tiết thêm insulin. Cứ như vậy, tế bào đảo tụy dần rơi vào kiệt sức và suy giảm chức năng, không thể sản xuất và giải phóng đủ lượng insulin. Kết quả là người tiểu đường type 2 từ tình trạng kháng insulin nay thêm cả suy giảm chức năng sản xuất insulin và phải bổ sung thêm insulin ngoại sinh qua đường tiêm.

Hạn chế ăn đồ dầu mỡ, chiên rán đặc biệt mỡ no, mỡ chuyển hóa

Như vậy, để tình trạng kháng insulin hay tiểu đường type 2 không đi theo chiều hướng tiêu cực, hãy tránh xa các loại mỡ xấu. Chúng hay có mặt ở: đồ ăn nhanh, đồ chiên nướng, đồ ăn sẵn có đóng hộp, các món nhiều dầu mỡ,…

Bên cạnh lợi ích ngăn chặn tình trạng kháng insulin thì việc hạn chế nhóm thực phẩm “mỡ màng” còn giúp bệnh nhân tiểu đường type 2 giảm bớt nguy cơ mắc biến chứng đái tháo đường. Cụ thể là các biến chứng về tim mạch như nhiễm mỡ máu, tăng huyết áp, bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim,…

• Tăng chất xơ từ rau xanh, hoa quả

Rau xanh và hoa quả vốn luôn được công nhận là thực phẩm “sống xanh” mà mọi người nói chung cần khuyến khích nạp thêm. Vậy đối với người tiểu đường type 2 thì khuyến cáo trên cũng được nhân đôi độ quan trọng khi nhóm thực phẩm này còn giúp góp phần cải thiện tình trạng bệnh lý.

Thứ nhất, chất xơ trong rau xanh, hoa quả giúp tăng độ nhạy insulin của các mô ngoại vi. Thứ hai, chúng giúp bạn nhanh no hơn, thay thế việc nạp chất dinh dưỡng khác vào ví dụ như bột đường – loại cần tránh. Rau xanh và hoa quả là thực đơn không thể thiếu trong bữa ăn giảm cân, kiểm soát cân nặng của bệnh nhân đái tháo đường type 2.

Tăng cường chất xơ từ rau xanh hoa quả cho người tiểu đường.

Tuy vậy, chọn loại hoa quả nào cũng nên được chú tâm bởi ngoài chất xơ thì trong các loại quả cũng thường có sẵn đường tùy hàm lượng khác nhau. Bạn có thể tham khảo gợi ý tại “Mua trái cây cho người bệnh tiểu đường nên chọn loại nào”.

• Thay đổi nếp sống ở người tiểu đường type 2

• Vận động thể chất, giảm cân

Người tiểu đường type 2 thường có thể trạng béo bụng hoặc thậm chí béo phì. Để bảo vệ cơ thể khỏi biến chứng tiểu đường và xây dựng một cơ thể khỏe mạnh, vận động thể dục thể thao là điều không thể thiếu.

Đơn giản có thể là đi bộ, chạy bộ, tập yoga, chơi cầu lông, đạp xe,… mỗi ngày khoảng 30 phút đều đặn sẽ giúp bệnh nhân cảm thấy người thoải mái, khỏe mạnh hơn hẳn ngay sau một tháng thực hiện.

• Giờ giấc sinh hoạt, ngủ nghỉ

Xây dựng thói quen sinh hoạt khoa học, điều độ.

Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra có mối liên quan chặt chẽ giữa việc thức khuya, thiếu ngủ, giờ giấc sinh hoạt không điều độ và căng thẳng đầu óc tới các bệnh lý về tim mạch, não bộ và sự kháng insulin.

Do vậy, hãy cố gắng thay đổi thói quen sinh hoạt điều độ, khoa học hơn để đảm bảo sức khỏe cho mình. Thay vì thức khuya, hãy cố dậy sớm. Có lịch làm việc – nghỉ ngơi cân đối cũng giúp tăng khả năng tập trung và tăng năng suất công việc.

• Đừng quên hỗ trợ y khoa cho bệnh nhân tiểu đường type 2

Mặc dù với tiểu đường type 2, vấn đề điều trị bằng thay đổi chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng được đánh giá cao hơn giải pháp điều trị bằng thuốc nhưng hiển nhiên vẫn nên sử dụng các sản phẩm y khoa để hỗ trợ kiểm soát đường huyết. Một số bệnh nhân còn bắt buộc phải sử dụng thuốc điều trị và tiêm insulin ngoài.

• Thuốc điều trị tiểu đường type 2

 Thuốc điều trị chuyên biệt cho tiểu đường type 2 ngoài cơ chế ngăn cản quá trình chuyển hóa tạo glucose từ glycogen tại gan thì còn kích thích, cải thiện khả năng đáp ứng với insulin từ tế bào mô ngoại vi đặc biệt là mô cơ. Phổ biến nhất là Metformin – loại thuốc chuyên điều trị tình trạng kháng insulin.

Bên cạnh đó, bệnh nhân tiểu đường type 2 có thể được kê thêm thuốc hạ đường huyết hoặc tiêm insulin ngoài tùy vào tình trạng tiến triển bệnh lý thực tế.

• Thực phẩm bảo vệ sức khỏe cho tiểu đường type 2

Bên cạnh thuốc điều trị thì xu hướng mới gần đây đang được áp dụng nhiều hơn là sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe (thực phẩm chức năng) có nguồn gốc thảo dược. Đặc điểm của nhóm sản phẩm này là tác dụng nhẹ nhàng êm dịu trong kiểm soát đường huyết, hạn chế biến chứng cơn hạ đường huyết đột ngột dễ gặp ở bệnh nhân dùng thuốc chứa hoạt chất hóa học tổng hợp.

Tại Việt Nam, sản phẩm Insutrix được chuyển giao từ đề tài nghiên cứu của Thạc sỹ Dương Thị Mộng Ngọc, nguyên Giám đốc trung tâm Sâm và Dược liệu TP HCM, có chứa phức hợp thảo dược gồm: lá mã đề, thân rễ nghệ và hoa hòe, hiệp đồng tác dụng, mang lại hiệu quả vượt trội cho bệnh nhân tiểu đường so với việc dùng riêng lẻ các thảo dược. Insutrix đã được nghiên cứu tiền lâm sàng tại Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh chứng minh tác dụng hạ đường huyết tương đương thuốc tây, lại an toàn, không có tác dụng phụ khi dùng lâu dài.

Thực phẩm bảo vệ sức khỏe cho người tiểu đường Insutrix.

Địa chỉ văn phòng: 263/4 Nguyễn Văn Đậu, Phường 11, Quận Bình Thạnh, TPHCM.
Điện thoại: 1900 234 564
Email: cellchainvietnam@gmail.com
Website: http://www.insutrix.com/